ŚWIECE NATURALNE- NA CZYM POLEGA ICH UROK I WŁAŚCIWOŚCI?
Pierwsze świece prawdopodobnie były znane i używane przez starożytne cywilizacje, a ich historia sięga 3000 lat p.n.e. Wytwarzano je wówczas z łoju zwierzęcego. W Polsce pierwsze wzmianki o świecach łojowych z knotem wykonanym z liścia pochodzą z XVI wieku. Natomiast świece z naturalnych wosków – palmowego i sojowego, zaczęto wytwarzać w latach 90-tych XX wieku. Przed nastaniem oświetlenia gazowego, a później elektrycznego, świece były jedyną możliwością oświetlenia w domach po zachodzie słońca. Alternatywą był jedynie ogień z kominka lub paleniska.
Dziś romantyczny wieczór lub kąpiel w towarzystwie świec budzą przyjemne skojarzenia i mogą być zbawienne dla poprawy naszego nastroju, jednak w aspekcie zdrowotnym, gdy używamy świec parafinowych, takie zabiegi mogą okazać się szkodliwe.
Niestety parafina jest pochodną ropy i proces jej spalania, zwłaszcza w zamkniętych pomieszczeniach, jest niekorzystny dla zdrowia. Zwykła świeca parafinowa wytwarza lotną sadzę i po jej zapaleniu wyraźnie podnosi się poziom CO2 w pomieszczeniach, w których palimy świece. Bywa także przyczyną bólu głowy, zwłaszcza, gdy palimy ją często, po kilka świec na raz, dodatkowo w małych, zamkniętych pomieszczeniach jak np. łazienka.
Ze względu na dość wysoką temperaturę topnienia, świece parafinowe zwiększają także ryzyko poparzeń woskiem, a plamy z parafiny trudno sprać z ubrań, na meblach również zostawiają brzydkie ślady.
Co to jest parafina i dlaczego warto ją wyeliminować z naszych świec?
Parafina to najbardziej popularny i najtańszy komponent świec. Jest produktem odpadowym destylacji ropy naftowej - między innymi jest wydzielana z ciężkich frakcji ropy naftowej lub z frakcji smół z węgla brunatnego. Aby nabrała kształtu świecy nie wystarczy jedynie forma - dodaje się barwniki, substancje zapachowe, olejki – wszystko, co sprawi, że świeca będzie atrakcyjnie wyglądała i pachniała.
Jednak w zamkniętych i słabo wentylowanych pomieszczeniach palone świece parafinowe nie tylko zwiększają ilość dwutlenku węgla, ale także są źródłem m.in. formaldehydu, toluenu i benzolu. Te związki mogą oddziaływać negatywnie na cały organizm (układ oddechowy, krwionośny, rozrodczy i nerwowy) i mają działanie kancerogenne.
Dotyczy to oczywiście codziennej ekspozycji na powyższe substancje, jednak pamiętajmy, że niemowlęta i dzieci mają dużo delikatniejsze organizmy, również zwierzęta domowe są wrażliwsze i mniej odporne na substancje chemiczne niż dorosły człowiek.
Kolejnym problemem związanym z parafinowymi świecami są knoty. Aby podczas spalania świec knot utrzymywał pion, bywa dodawany do niego ołów, co może przyczynić się do problemów z oddychaniem i płucami. Dotyczy to zwłaszcza świec pochodzących z azjatyckich rynków, gdzie dodatek ołowiu nie jest kontrolowany.
Co to jest naturalna świeca i wosk roślinny?
Świece naturalne to przede wszystkim świece wykonane z wosków roślinnych (palmowy, sojowy, kokosowy) lub świece z wosku pszczelego.
Wosk pszczeli– jest składnikiem naturalnym, nie poddawanym żadnym procesom chemicznym w celu uzyskania świecy. Świece z wosku pszczelego najczęściej wytwarza się przez przetapianie plastrów pszczelich i są to świece palące się najdłużej. Spalanie wosku pszczelego emituje jony ujemne, co w sposób naturalny oczyszcza powietrze. Niestety często bywa, że producenci dodają do świec z pszczelego wosku parafinę, co wyklucza ich zdrowotne działanie. Warto skontaktować się z producentem i upewnić się co do składu.
Woski roślinne
Woski roślinne charakteryzują się bardzo dobrymi parametrami spalania i palą się ciepłym, żółtym światłem. Wosk roślinny jest miękki, rozpuszcza się szybciej niż wosk parafinowy, dzięki czemu skróceniu ulega zalecany jednorazowy czas palenia świecy. Świece naturalne wypalają się czysto i właściwie nie kopcą. Czyste woski roślinne są zwykle miękkie, dlatego świece naturalne zalewa się np. w szklanych słojach.
Do produkcji świec naturalnych najczęściej używa się wosków: palmowego, kokosowego i sojowego, choć zdecydowanie najczęściej używany jest wosk sojowy.
O wosku sojowym
Sam wosk sojowy pachnie przyjemnie pudrowo, słodko, łagodnie, dlatego jest tak dobrym nośnikiem dla innych zapachów. Bardzo dobrze komponuje się z naturalnymi olejkami eterycznymi.
Świece z wosku sojowego, wykonanego z soi nie modyfikowanej genetycznie, nie zawierające pestycydów i substancji uzdatniających, wyrabiane ręcznie, stanowią doskonałą alternatywę dla parafinowych świec, a przede wszystkim są dużo zdrowsze.
Rodzaje wosków sojowych dostępne na rynku:
- woski miękkie – wykorzystywane do zalewania w pojemnikach (szkle, ceramice, aluminium). Najczęściej używane do świec do masażu oraz wosków zapachowych.
- woski twarde - używane do świec filarowych. Takie woski mają gładką, aksamitną powietrznię po zastygnięciu i pozwalają uzyskać najróżniejsze formy świec o zwartej strukturze.
Zalety wosku sojowego:
- est produktem roślinnym– wytwarza się go z nasion soi. Podczas procesu produkcji ziarna soi są oczyszczane, pozbawione łupin i rozdrobnione na płatki. Z płatków ekstrahuje się olej, który poddaje się procesowi uwodornienia,
- czysto się spala– świece sojowe palą się czystym płomieniem, niemal bez sadzy i dymu,
- jest odnawialny i biodegradowalny– wosk sojowy w przeciwieństwie do parafinowego nie pochodzi z kopalin mających ograniczone złoża (ropa naftowa), ale z odnawialnego surowca, którym jest soja. Jako produkt roślinny ulega także biodegradacji, może być rozkładany przez mikroorganizmy, nie obciąża więc środowiska odpadami zalegającymi setki lat,
- brak szkodliwych oparów i toksycznych produktówspalania - świece sojowe nie generują szkodliwych oparów, są bezpieczne dla całej rodziny i zwierząt domowych. Świece sojowe mogą palić się dłuższy czas ze względu na niską temperaturę topnienia wosku, około 50% dłużej niż świece parafinowe,
- łatwość sprzątania i bezpieczeństwo- wosk sojowy łatwo się usuwa i spiera, nie zostawiając trwałych plam. Ze względu na niską temperaturę topnienia utrudnia poparzenie się. Oczywiście zawsze trzeba przestrzegać zasad bezpieczeństwa przy paleniu świec, jednak w przypadku wosku sojowego nie poparzymy się tak dotkliwie, jak parafiną,
- ma wiele zastosowań– jest surowcem nie tylko do produkcji świec ale także kosmetyków i surowcem do zabiegów w salonach kosmetycznych. Wosk sojowy miękki (lub w formie oleju sojowego) jest składnikiem naturalnych kosmetyków do pielęgnacji. Posiada właściwości natłuszczające, odżywiające i zmiękczające skórę, dobrze łączy się z innymi olejami i masłami,
- w połączeniu z olejkami eterycznymi ma korzystne właściwości terapeutyczne– jest dobrym nośnikiem.
Zasady korzystania z naturalnych świec:
- nie palmy świec codziennie przez wiele godzin i pamiętajmy, aby wywietrzyć pomieszczenie po ich użyciu,
- palmy jedną świecę na raz, maksymalnie 3-4 h,
- przed każdym użyciem świecy obcinajmy odrobinę knot (około 5 mm), aby zminimalizować powstawanie sadzy,
- przechowujmy świecę przykrytą (często świece posiadają dołączone do opakowania przykrywki),
- nigdy nie zostawiajmy świecy bez kontroli, w zasięgu dzieci czy zwierząt.
Coraz częściej zwracamy uwagę na wpływ zdrowotny nie tylko żywności i kosmetyków, ale wszystkich surowców z których wytwarza się przedmioty codziennego użytku. Wraz z rosnącą świadomością, rodzi się poczucie odpowiedzialności za naszą planetę i gospodarkę odpadami. Oczywiście świece nie stanowią tutaj największego problemu, jednak kiedy pragniemy coś zmienić w podejściu do ekologii i zdrowia, a kochamy blask i nastrój świec, warto zacząć choćby od nich.
Literatura:
Joanna Guziałowska – Tic – „Charakterystyka surowców do produkcji świec i zniczy oraz ich wpływ na środowisko” (Chemik, nr 10, 2013).
www.senseshill.com
www.candleworld.com.pl
www.veganama.pl