Pielęgnacja stóp

Stopy to wizytówka naszego zdrowia. Przez całe życie stanowią podporę naszego ciała. Niewygodne obuwie, brak pielęgnacji, przyjmowane leki czy niekorzystne czynniki środowiskowe, mogą znacznie pogorszyć ich kondycję i wygląd. 

Choć w stosunku do reszty naszego ciała wyglądają niepozornie, stopy kryją w sobie niezwykle prężny i skomplikowany mechanizm – układ mięśni, więzadeł i ścięgien. Okrywająca je skóra jest grubsza niż w jakimkolwiek innym miejscu na ciele, posiada bardzo rozbudowany, charakterystyczny naskórek, który składa się z około 60 warstw komórek. 
Na podeszwach stóp skóra nie posiada gruczołów łojowych, przez co błyskawicznie wysycha. Na stopach znajduje się natomiast bardzo dużo gruczołów potowych, co również może być źródłem dyskomfortu. 

Niestety, problemy ze stopami dostrzegamy zwykle dopiero wtedy, gdy przychodzi lato i trzeba je odsłonić lub gdy doświadczamy bólu i dyskomfortu. 

Najczęstsze problemy stóp

• nadmierna potliwość – przyczyny mogą mieć różne pochodzenie, takie jak zaburzenia emocjonalne, problemy hormonalne (okres dojrzewania, przekwitania), przyjmowane leki, choroby ogólnoustrojowe, a także noszenie nieprzewiewnego obuwia i skarpet z tworzyw sztucznych. Kiedy mamy do czynienia z nadmierną potliwością, istotne jest zachowanie właściwej higieny, a także noszenie obuwia z naturalnych materiałów. 
• pękające pięty – bywa, że pęknięcia są głębokie i powstają bolesne rany. By do tego nie doszło, należy pamiętać o codziennym natłuszczeniu i nawilżeniu skóry stóp. Jeśli pęknięcia już na naszych piętach są, warto codziennie smarować stopy grubą warstwą kremu, a do spania wkładać skarpetki. Co drugi dzień, podczas kąpieli warto użyć pumeksu lub tarki. Nie używajmy w warunkach domowych ostrych narzędzi do pielęgnacji stóp, np. nożyków, ponieważ łatwo o skaleczenie i wyeliminowanie na kilka dni możliwości poruszania się bez bólu. Gdy skala pęknięć jest duża, a problem przewlekły, koniecznie trzeba udać się do specjalisty.  
• modzele - to wyraźnie odgraniczone, okrągłe, zrogowaciałe zgrubienie naskórka o żółtawym kolorze, powstałe w wyniku nadmiernego długotrwałego ucisku, głównie na podeszwowej stronie stopy. 
• nagniotki - to niewielkie wypukłości skóry z rdzeniem twardej keratyny w środku, występujące najczęściej przy częściach stawowych palców lub na powierzchni stóp. główną przyczyną ich powstawania jest długotrwały ucisk, a także noszenie ciasnego obuwia.
• wrastające paznokcie -  przyczyną jest najczęściej stały ucisk paznokcia na wał paznokciowy lub zmiany ortopedyczne stopy. Wrastaniu paznokci sprzyja także niewłaściwie dobrane obuwie i niewłaściwa pielęgnacja paznokci (wycinanie ich kątów). 
• halluksy (paluch koślawy) - schorzenie polegające na deformacji stawu śródstopno-paliczkowego palucha. Polega na obniżeniu łuku poprzecznego śródstopia, co powoduje poszerzenie przodostopia i w rezultacie przechylenie palucha w kierunku drugiego palca. Przyczyn tego schorzenia jest wiele: nieprawidłowy kształt powierzchni stawu, wiotkość tkanki łącznej, specyficzne ustawienie kości śródstopia czy tzw. egipski kształt stopy (paluch dłuższy od drugiego palca). Jednak w każdym przypadku pogorszenie naszego stanu nasili noszenie zbyt ciasnego obuwia, butów na wysokich obcasach, długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej oraz płaskostopie. Uważa się, że około 23-35% populacji na całym świecie zmaga się z problemem halluksów, więc dbanie o stopy, choć nie są widoczne przez większość roku, powinno być na czołowym miejscu wśród celów naszej pielęgnacji.
• płaskostopie – mówimy o nim wtedy, kiedy łuki stopy (przebiegające pomiędzy głównymi punktami jej podparcia) - podłużny, boczny, podłużny przyśrodkowy i poprzeczny przedni ulegają obniżeniu. Wówczas prawie cała stopa zaczyna dotykać podłoża. Jego przyczyną jest często niewydolność mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie łuków stopy - ich osłabienie czy też rozciągnięcie wpływa na obniżenie lub zanik łuków stopy. Koślawe ustawienie pięty utrwala często towarzyszący temu przykurcz łydki. Konsekwencją nie leczonego płaskostopia poprzecznego bardzo często są halluksy. 
• grzybica - można się nią zarazić w miejscach użyteczności publicznej: basenach, saunach, klubach fitness, pokojach i łazienkach hotelowych. Grzybicy stóp sprzyjają również choroby ogólnoustrojowe. W przypadku zaburzeń układu odpornościowego, zaburzeń hormonalnych i związanych z krążeniem w kończynach dolnych lub cukrzycą, tendencja do grzybic jest znacznie częstsza. Sprzyja im również stosowanie leków immunosupresyjnych, przeciwnowotworowych (cytostatycznych) i antybiotyków.
• szorstka, łuszcząca się skóra - w przypadku braku pielęgnacji może prowadzić do silnego przesuszenia stóp oraz bolesnych pęknięć skóry. Pęknięcia mogą mieć jednak dwojaki charakter: wilgotny, gdy powstają jako skutek maceracji naskórka wywołanej nadmiernym poceniem lub kontaktem z wodą lub suchy, kiedy pęknięcia są spowodowane zmniejszonym wydzielaniem łoju i potu. Prowadzi to do nadmiernego rogowacenia, uszkodzenia ochronnego płaszcza skóry i zmniejszenia jej elastyczności. Wysuszona skóra pięt pod wpływem obciążenia i nacisku pęka i ulega rozszczepieniom. Przyczyn może być wiele: niedobory witaminowe, otyłość, cukrzyca, zaburzenia krążenia, choroby skóry (grzybica, atopowe zapalenie skóry, łuszczyca), nieprawidłowo dobrane obuwie, podrażnienia. Skóra potrzebuje w takim przypadku odżywienia i wzmocnienia płaszcza hydrolipidowego. Należy pamiętać również o podstawie pielęgnacji: regularnym złuszczaniu i regeneracji, a przede wszystkim redukcji stanu zapalnego. 

Co możemy zrobić dla swoich stóp? 

• rzadziej chodzić w butach na wysokich obcasach, absolutnie nie nosić butów niewygodnych, z wąskimi noskami, przyciasnych lub za małych. Nośmy obuwie które pasuje na naszą stopę, nawet jeśli stopa jest znacznie większa niż byśmy chcieli lub przewiduje to jakikolwiek modowy ranking. Noszenie niewygodnych butów lub butów na wysokich obcasach przez wiele godzin dziennie może przyczynić się do deformacji stóp i halluksów, a modzele czy odciski mogą stać się brzydkimi naroślami, których usunięcie może nie być proste ani przyjemne. 
• gdy mamy problem z nadmierną potliwością, nośmy obuwie przewiewne, z naturalnych materiałów, aby stopa mogła oddychać i odprowadzić nadmiar ciepła na zewnątrz buta. Na stopach i pod pachami znajduje się najwięcej gruczołów potowych, więc jeśli nadmierna potliwość nas dotyczy, warto zastosować codzienne kąpiele stóp w wodzie z solą oraz talk. 
• dbajmy o higienę stóp, przez codzienne mycie i staranne wycieranie pomiędzy palcami. Codziennie zmieniajmy skarpety i rajstopy. Starajmy się także, aby nie były wykonane z syntetycznych materiałów. Zapobiegamy w ten sposób zakażeniom grzybiczym i nadmiernej potliwości. 
• na basenie, w hotelach, na wyjazdach, korzystajmy z klapek pod prysznic, aby zminimalizować ryzyko grzybicy stóp i/lub paznokci. 
• prawidłowo obcinajmy paznokcie. Używajmy do tego celu cążek z wygiętym ostrzem. Możemy tez użyć pilniczka gruboziarnistego. Ważne, aby unikać obcinania paznokci nożyczkami wtedy, gdy mają tendencję do pękania i rozdwajania. Paznokcie skracamy prosto, bez zaokrąglania, ostrożnie wycinając z boku. Granicę wyznacza boczna linia wrastania paznokcia w naskórek.
• odpoczywajmy z lekko uniesionymi nogami. Po powrocie z pracy do domu poleżmy 15-20 minut z nogami powyżej linii głowy. 
• pamiętajmy, że im większa jest nasza masa ciała, tym większy ciężar spoczywa na stopach. Z czasem może to doprowadzić do ich deformacji. Zadbajmy więc o zdrowe odżywianie i ruch kilka razy w tygodniu. 

Pielęgnacja 

Pielęgnacja stóp nie musi być ani kosztowna, ani bardzo skomplikowana, ale zawsze powinna być konsekwentna i dobrana do potrzeb naszych stóp. 

Najpierw – kąpiel stóp i peeling 

• zróbmy stopom peeling raz w tygodniu. To usunie martwe komórki z powierzchni naskórka i wygładzi go. Najskuteczniejszy będzie peeling gruboziarnisty. Jednak najpierw powinniśmy zrobić kąpiel stóp, aby zmiękczyć naskórek. 
• wymoczmy stopy przez 10-15 minut. Do miski z ciepłą wodą wsypujemy garść zmiękczającej soli lub zwykłej soli morskiej. Warto dolać nieco płynu do kąpieli, to skuteczniej zmiękczy naskórek. 
• kąpiel lawendowa – do wrzącej wody wrzucamy ¼ szklanki soli morskiej oraz kilka kropel olejku lawendowego i sandałowego. Moczymy stopy, kiedy temperatura wody obniży się do około 30 stopni. Gdy cierpimy na silny obrzęk stóp i żylaki, woda powinna być chłodniejsza i mieć około 22 stopnie. 
• kąpiel szałwiowa z korą dębu (przy nadmiernej potliwości stóp) – po łyżce szałwii i kory dębu zalewamy litrem wody i gotujemy. Wlewamy do miski z ciepłą wodą. Moczymy stopy w ciepłej kąpieli. 

Z kąpieli stóp możemy korzystać kilka razy w tygodniu, aby przynieść ulgę zmęczonym stopom, z peelingu – najlepiej raz. 

Peeling cukrowy

Składniki

• 2 łyżki cukru 
• 2 łyżki zmielonych płatków owsianych, powinny mieć konsystencję piasku
• po łyżce: miodu, soku z cytryny oraz oliwy z oliwek lub olejku migdałowego
• 2 łyżki naturalnego mydła w płynie

Sypkie składniki mielimy, mieszamy i dodajemy miód, cytrynę, oliwę i mydło.  

Peeling cynamonowy

Składniki

• 2 łyżki miodu 
• 1 łyżka cukru 
• 1 łyżeczka cynamonu. 

Wszystkie składniki wymieszać i wymasować skórę stóp. Spłukać letnią wodą. 

Potem - pumeks lub tarka

Stosujemy tylko wtedy, kiedy skóra jest wyjątkowo zgrubiała. Nie używajmy w warunkach domowych nożyków do ścinania skóry i bardzo ostrych tarek. Przy braku wprawy i wiedzy, może się to skończyć zakażeniem i problemami z chodzeniem przez kilka następnych dni. 
Jeśli skórki są bardzo twarde i duże, najpierw podważmy je patyczkiem, a następnie usuńmy cążkami. Jeśli są delikatne, warto je zmiękczyć z użyciem naturalnego olejku i delikatnie odsunąć patyczkiem do skórek. 

Na końcu - paznokcie

Obcinamy je „na prosto”, nie zaokrąglając boków i wygładzamy obcięte krawędzie paznokcia pilnikiem. Najbezpieczniejsze są pilniczki papierowe. Wcieramy w stopy balsam lub krem, stosownie do naszych potrzeb i aktualnych dolegliwości stóp. Jeżeli chcemy nałożyć na paznokcie lakier, po około 20 minutach usuwamy nadmiar kremu z paznokci, a wcześniej używamy polerki, aby wygładzić powierzchnię paznokcia. 

Stopy zadbane i zdrowe – maski z naszej spiżarni

Doskonałym uzupełnieniem podstawowej pielęgnacji i wsparciem dla codziennie stosowanego kremu do stóp są maski. Łatwe do wykonania, z tego, co znajduje się w naszych kuchniach i spiżarniach. Maski posiadają mocniej skoncentrowane receptury, bardzo szybko potrafią poprawić wygląd stóp i przynieść ulgę w dolegliwościach:

Maska zmiękczająca na pękające pięty

Składniki:

• 2 ugotowane w mundurkach ziemniaki 
• 1 żółtko
• 2 łyżki mleka

Ciepłe ziemniaki rozgnieść na papkę i połączyć z 2 łyżkami mleka, dodając żółtko. Następnie ciepłą maskę nałożyć na stopy i przykryć gazą na około 20 minut. Spłukać ciepłą wodą.

Maska odżywcza

Składniki

• 2 dojrzałe banany
• 2 łyżki płatków owsianych
• 2 łyżki mleka

Płatki zalać mlekiem i pozostawić na kilka minut, aby zmiękły. Banany rozgnieść i połączyć z płatkami.  Nałożyć na stopy na 15 - 20 minut i przykryć gazą. Spłukać stopy ciepłą wodą. 

Literatura:

Anna Jankowska – „Pielęgnacja skóry. Piękno, zdrowie, relaks”

Anna Łasica- „Nastolatki pielęgnują urodę” 

Nikolaus Wülker, Falk Mittag – “The Treatment of Hallux Valgus” (Deutsches Arzteblatt int.)

Jadwiga Owczarczyk Van Oyen  - „Młodość i uroda”

Strony internetowe: www.orteo.pl, www.medonet.pl